Günümüzde şirket yöneticileri ve daha pek çok kişi tarafından “Muhtasar ne demek?” sorusu soruluyor. Biz de konuyu ayrıntılı bir şekilde almaya karar verdik. Söz konusu muhtasar kelimesinin ne anlama geldiğini anlatarak içeriğimize başlayacağız. İçeriğimize “Muhtasar beyanname nedir?” sorusuyla devam edecek, bir örnekle nasıl hesaplandığından bahsedeceğiz. İşte tüm detaylar…
Muhtasar Nedir?
Kelime anlamı olarak muhtasar, kısa bir özet anlamını taşımaktadır. Muhasebe terminolojisinde, beyanname sözcüğüyle birlikte kullanıldığına aşinayız. Bu kavram, işveren ve vergi kesme yükümlülüğü olan kişilerin vergi matrahları ile vergi dairesine beyanda bulunmasıdır. Yani, bir işverenseniz ve çalışanınız varsa kanuni olarak beyan etmek durumundasınız. Bunun çeşitli kuralları vardır. Peki, muhtasar beyanname nedir? İçeriğimize bu sorunun cevabıyla devam edeceğiz.
Muhtasar Beyanname Nedir?
Muhtasar Beyanname, Gelir Vergisi Kanunu 84. Maddesine göre patronların veya vergi tevkifatı yapan kişilerin vergi matrahlarını bildirme işlemidir. 0003 vergi kodu ile vergi türleri listesinde yer alır. Beyannamede verginin aslı, vergi sorumlusundan alınır. Bu nedenle vergi sorumlusu, başkasına ait bir vergi borcunun ödenmesinden kanuni olarak sorumlu tutulmaktadır.
Muhtasar beyanname, vergi sorumlusu tarafından stopaj usulüne göre hesaplanır. Vergi mükellefinin bağlı bulunduğu daireye beyan edilmesi ve ödenmesi gerekir. Gördüğünüz gibi stopaj usulü vergileme söz konusudur. Yani, kaynak için bir kesinti ortaya çıkar. Öyleyse, aylık muhtasar beyanname nedir?
Her ay vergi sorumlusu tarafından vergi matrahlarının beyan edilmesi, aylık muhtasar beyannamedir. Her ay stopaj usulüne göre hesaplanan vergiler, gelir sahibine ulaşmadan devlete beyan edilir. Örneğin, çalışanlarınıza vereceğiniz ücretin brüt tutarı üzerinden kesintisi yapılır. Yasal süre kapsamında bunlar muhtasar beyannameyle beyan edilir ve devlete ödeme işlemi yapılır.
Muhtasar Beyanname Kimler Tarafından Verilir?
Daha öncede belirttiğimiz gibi muhtasar beyanname çeşitli yasal usuller çerçevesinde belirlenen kişiler tarafından verilir. Bunları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:
- Ticari şirketler
- İş ortakları
- Dernekler ve Vakıflar
- Gelirlerini beyan etmesi gereken serbest meslek erbapları
- Kamu idare kuruluşları
- Yatırım fonu yönetmekte sorumlu olanlar
- Kazandıkları zirai ve bilançoya tabi olan çiftçiler
- Kooperatifler
- İktisadi kamu kuruluşları
Yukarıdakilerden her biri, muhtasar beyanname vermekle yükümlüdürler. “Muhtasar beyanname nedir?” sorusunun ardından en fazla merak edilen konu ise sözü geçen beyannamenin ne zaman verileceğidir. Şimdi, içeriğimize bu konuyla devam edeceğiz.
Muhtasar Beyanname Ne Zaman Verilir?
Muhtasar beyanname, iki ayrı periyoda ayrılmıştır. Bunlar, aylık ve 3 aylı süreçler olarak belirlenmiştir. Üç aylık beyanname verecekler, vergi dairesini bilgilendirmek yükümlüdür. Ayrıca 3 aylık beyanname için 10 kişi ve daha az çalışan sayısının olma şartı vardır. Üç aylık beyannamede belirtilen ayları takip eden ayın 26. gününün akşam saat 23.59’a kadar süresi vardır. Aşağıdaki maddelerde bu tarihleri daha ayrıntılı şekilde görebilirsiniz:
- Ocak, şubat, mart ayları için nisanın 26’sı.
- Nisan, mayıs, haziran ayları için temmuz 26.
- Temmuz, ağustos, eylül için ekimin 26. günü.
- Ekim, kasım, aralık aylarında ocak ayının 26’sıdır.
10 kişiden fazla çalışan sayısı olan kişiler, aylık beyanname vermeye tabidir. 3 aylık beyannamede olduğu gibi her ayın 26’sında vergi ödemesi yapılmalıdır.
Muhtasar Beyanname Kodları
Söz konusu olan muhtasar beyanname kodları, işleme dahil olan ödemeleri belirtmektedir. Aşağıdaki maddelerde muhtasar beyanname kodlarını görebilirsiniz:
- 011: Asgari ücret ödemeyle ilgilidir ve %15 oranı kapsamaktadır.
- 012: Asgari ücret dışındaki diğer ödemeleri kapsar. %15 ve %35 arasında vergi oranı vardır.
- 021: Serbest meslek erbaplarını ilgilendirmekle birlikte vergilendirilmemektedir.
- 031: Yıllarca süren inşaat işleriyle ilgilidir. %3 vergi alınır.
- 032: Kurumlara yapılan hak edişleri ve yıllara dayanan inşaatı kapsayan %3 oranında vergi kesilen koddur.
- 041: Gelir Vergisi Kanun’un 70. maddesine göre kira ödemesi gibi ödemelerle ilgilidir. %20 oranında vergilendirilir.
- 042: Kooperatifleri kapsayan vergi, taşınmazların kiralanması olarak ödenen %20 oranında vergilendirmedir.
- 093: Ticari borsalarla tescil edilerek satın alma işlemi yapılan mahsulleri kapsar ve %3 oranında vergi ödenir.
- 094: Ticari borsalardan tescil edilmeden satın alınan mahsuller içindir. Vergilendirilmemektedir.
Yukarıdaki kodlar kapsamında muhtasar beyannameler sorumlu kişi tarafından yapılır.
Muhtasar Beyanname Nasıl Hesaplanır?
Gelelim, “Muhtasar beyanname nedir?” sorusundan sonra en çok merak edilen soruya. Bu hesaplamayı bir örnekle vermek çok daha doğru olacaktır.
- Varsayalım ki, X şirketini yönetiyorsunuz ve 30 kişi şirkette çalışıyor. Çalışanlarınızın 10’u asgari ücret ve geri kalanı diğer ödemelere göre maaş alıyor.
- Şirket için 10.000 TL kira ödediğinizi düşünelim.
- Şimdi, asgari ücret için 011, diğer ödemeler için de 012 kodlarıyla beyan vermeniz gerekir. Her iki grup içinde hesaplamalar yapılarak beyannameye eklenir.
- Kira ödemesi ise 041 kodu kapsar ve stopaj usulüne göre beyannameye eklenir. Yani; 10.000/0,8= 12.000 brüt kira ödemesini ortaya çıkarmaktadır.
- Stopaj tutar için 0,20 ile çarpılması gerekir: 12.500×0,20=2500’dür.
Hesaplamaya göre her ay 2500 TL’lik ödemeyi vergi sorumlusu muhtasar beyannamede belirtmek zorundadır.
Soluto çözümleri ile size bu konuda yardımcı olacak bir firmadır. Hemen iletişim kurarak muhtasar beyanname için uzman desteği alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Muhtasar Beyanname Nedir Neden Verilir?
Şirketlerin aylık ya da üç aylık periyotlarla Gelir Vergisi Kanunu’na göre matrahlarıyla birlikte vergi dairesine beyan etmesidir. Stopaj usulüne göre hesaplanan vergiler, borçlu kişi yerine vergi sorumlusundan alınır.
Muhtasar Beyanname Neye Göre Verilir?
Çalışan kişi sayısına göre verilen muhtasar beyanname, aylık veya 3 aylık olarak düzenlenmektedir. Belirlenen kodlarla hesaplanan vergi, beyannameye eklenir. Gelir sahibine ulaşmadan hesaplama sonucu direkt vergi dairesine gönderilir.
3 Ayda Bir Ödenen Stopaj Nedir?
10 kişi ve daha az çalışanı olan şirketler, üç ayda bir söz konusu beyannameden yükümlüdürler.
Kimler Muhtasar Beyanname Verebilir?
Ticari Şirketler, İktisadi kamu teşebbüsleri, Kamu idari müesseseleri, Dernekler ve Vakıflar muhtasar beyanname verebilen kurumlara örnek olarak gösterilebilir.
Soluto Yazılım e-fatura ve diğer finansal çözümleriyle tanışmanın tam vakti!
